Kısaca özetlemek gerekirse doğal fiziksel şartlarda gebeliğe ulaşamayan çiftlerin yumurtalık ve spermlerinin insan vücuduna yakın laboratuar ortamında uzman müdahalesi ile bir araya getirilmesi ve yumurtanın döllenmesinin sağlanması işlemidir. Bu uygulamada annenin kendisine ait yumurtası ve babanın kendi spermi doğal halleriyle döllenmeye dahil edildiğinden tüp bebek yöntemi son derece doğal bir yumurtlama şeklidir. Eskiden çiftler uygulama sırasında üreme hücrelerinin doğal yapılarında değişiklik olduğuna inandıklarından bu uygulamaya soğuk bakmaktaydı. Ancak zaman içerisinde bu yanlış bilgi ve inancın değiştirilmesiyle en çok tercih edilen ve son derece başarılı sonuçlar veren bir üreme yöntemine dönüştü. Bu yöntemde anne adayının normal şartlar altında yeterli olgunluğa ulaşamayan yumurtaları çeşitli uyarıcı ilaçlar yardımıyla uyarılır ve olgunlaşmaları sağlanır. Babanında normal şartlar altında dölleyebilme yeteneğine sahip olmayan sperm hücreleri çeşitli kimyasal yıkama yöntemleriyle artırılıp hareketlendirilerek dölleyebilme yeteneği kazanması sağlanır ve böylece gebeliği sağlayacak olan fiziksel ve kimyasal şartlar sağlanmış olur. Burada tek yumurta içine tek sperm yerleştirilerek işlem yapılır. Daha sonra vucüt dışında bir araya getirilen yumurta ve sperm hücreleri bir süre bekletilerek yada direkt mikroenjeksiyon yöntemiyle döllendirilerek embriyo oluşumu sağlanır. Daha sonra bu embriyolardan normal olanlar bir katater yardımıyla anne rahmine yerleştirilir ve gebeliğin doğal bir şekilde gelişimi ve kontrolü yapılır. Tüp bebek yöntemine başvuran çiftlerin %50’sinde gebelik oluşturulur. Ancak bunların bir kısmı düşükle sonuçlanabilir. Sonuç olarak tedaviye başvuranların %40’ı bu yöntem ile çocuk sahibi olmayı başarırlar. Embriyonun oluşturulabilmesi için yumurtanın olgunlaşmasını sağlamak adına çeşitli ilaçlar kullanılır. Burada amaç çok sayıda yumurtanın oluşturulması ve çok sayıda embriyonun rahme transferidir. Ancak bu şekilde çoklu gebeliklere sık raslanıldığından ve bu istenmeyen bir gebelik şekli olduğundan bazı yönetmeliklerle embriyo transferine bazı kısıtlar getirilmiştir. Örneğin 35 yaş altı kadınlarda 1, 35 yaş üstü kadınlarda ise en fazla 2 embriyo transferi yapılmaktadır. Tüp bebek yöntemi ilk olarak enfeksiyon yada cerrahi bir operasyon sonucunda tüplerinde kalıcı hasar ortaya çıkan bayanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Ancak ortaya çıkan başarılı sonuçların ardından kısırlığa yol açan her neden için uygulanabilen bir yönteme dönüştürülmüş ve yaygınlaştırılmıştır. Bugün kadın yada erkek kaynaklı kısırlıkların tamamında bu yönteme kurtarıcı olarak başvurulur. Özellikle son yıllarda uygulanmaya başlanan mikroenjeksiyon yöntemi, sperm sayısının çok düşük olması ve hatta menisinde hiç sperm olmamasına karşın, testisinde sperm bulunan erkeklerin tedavisinde bir devrim olarak nitelendiriliyor.

Tüp bebeğin aşamaları

5 aşamalı bir tedavi sürecidir;

1. Hasta ile tedavi öncesi öngörüşme
2. Yumurtaların uyarılması
3. Yumurtaların toplanması
4. Yumurtaların döllenmesi (fertilizasyon)
5. Embriyo transferi